Zanieczyszczanie wód to proces zmiany składu chemicznego cieków naturalnych i sztucznych zbiorników. Ogromne znaczenie wody dla środowiska naturalnego sprawia, że należy szczególnie dbać o jej jakość. Skąd najczęściej biorą się szkodliwe ścieki? Sprawdź!
Woda jest jedną z substancji niezbędnych do życia człowieka i niemal wszystkich organizmów żywych. Powszechnie wykorzystywana jest też w przemyśle do przeprowadzania procesów produkcyjnych. Winą za zanieczyszczanie wód i pogorszenie stanu rzek czy mórz obarcza się przede wszystkim właśnie przemysł. Jednak ta gałąź działalności człowieka jest tylko jedna z wielu, które wpływają na pogorszenie jakości wód w Polsce i na świecie. Sprawdź, jakie jeszcze są przyczyny tego problemu i jak z nim walczyć?
Zanieczyszczanie wód – co to oznacza w praktyce?
Problem zanieczyszczenia wód nie jest nowy, ponieważ od zawsze człowiek negatywnie wpływał na naturalne cieki. Większość dawnych osiedli powstawała właśnie przy rzekach, które pozwalały na czerpanie wody. Jednocześnie jednak przyjmowały odpady rzemieślnicze i komunalne. Wraz z rozwojem przemysłu śmieci poprodukcyjne i środki chemiczne w coraz większym nagromadzeniu trafiały do właśnie do rzek, a następnie do mórz. Choć ludzie dosyć szybko zrozumieli zależność między zanieczyszczoną wodą a chorobami, do dzisiaj problem nie zniknął.
Zmiany właściwości fizycznych zasobów wodnych
Zacznijmy jednak od przedstawienia pojęcia zanieczyszczenia wody. O zanieczyszczaniu wód możemy mówić w sytuacji, kiedy zmienia się na gorsze ich skład chemiczny, bakteriologiczny. Jak pogarszają się te właściwości? To skutek dostania się do zbiornika:
- materiałów;
- gazów;
- bakterii;
- roślin.
O zanieczyszczeniu nie mówi się w każdym przypadku powstania takiego zjawiska, ale jedynie w sytuacjach, kiedy woda nie nadaje się już do użytkowania przez ludzi, czyli picia i mycia.
Najważniejsze rodzaje zanieczyszczeń wody
Substancje, które dostają się do wody, mogą mieć różny wpływ na jej jakość i utrzymywać się w różnym stężeniu. Ponadto, ich pochodzenie nie jest jednakowe, dlatego przyczyny niezdatności wody do spożycia czy użytkowania są rozmaite. Zaprezentujemy zatem najpowszechniejsze źródła zanieczyszczania wód podziemnych i powierzchniowych.
Naturalne zanieczyszczenia wody
Zacznijmy od przyczyn, które od zawsze zmieniały jakość wody. W wyniku rozmaitych procesów geologicznych i opadów dochodzi do zanieczyszczenia wody związkami żelaza. Powszechne jest przedostawanie się wody do pokładów solankowych i zanieczyszczenie wody słodkiej solą. Charakterystyczną cechą naturalnych przyczyn niezdatności wody do spożycia jest samoregeneracja. Związki chemiczne odpływają wraz z wodą i rozcieńczają. Dzięki temu po pewnym czasie wodę w danym zbiorniku znów można uznać za czystą.
Zanieczyszczenia sztuczne i ich rodzaje
W większości przypadków do zanieczyszczenia dochodzi w wyniku bezpośredniej lub pośredniej działalności człowieka. Przyczyny mogą być różne, dlatego można podzielić ja na dwie grupy:
- biologiczne – jakość wody pogarsza się w wyniku dostawania się do niej bakterii, wirusów czy grzybów. To często związane jest z powodziami lub nieodpowiednim magazynowaniem wspomnianych substancji;
- przemysłowe – to najgroźniejsze dla środowiska wodnego zanieczyszczenia w postaci odpadów poprodukcyjnych, zawierających metale ciężkie. Zagrożeniem jest też woda wykorzystywana do czyszczenia lub chłodzenia taśm produkcyjnych i następnie wypuszczana do rzek. Do tych zanieczyszczeń można zaliczyć także pestycydy lub nawozy powstające w gospodarstwach rolnych.
Z jakich powodów najczęściej dochodzi do zanieczyszczania wód powierzchniowych i podziemnych?
Części sytuacji, w których dochodzi do zanieczyszczenia wody, nie da się uniknąć. Na wiele z nich człowiek ma jednak wpływ. Nawet sporo zanieczyszczeń naturalnych może powstać w wyniku prowadzonych przez ludzi prac wydobywczych. Poniżej przedstawimy największe i najbardziej uciążliwe źródła szkodliwych substancji, które dostają się do wód gruntowych i podziemnych.
Szkodliwe dla zbiorników wodnych działanie przemysłu
W procesach produkcyjnych wodę wykorzystuje się do płukania, chłodzenia, a często także samego tworzenia produktów. Ograniczenia sukcesywnie nakładane na zakłady przemysłowe i świadome dbanie o środowisko naturalne zarządzających biznesem są bardzo ważne. To bowiem sprawia, że niewiele jest w Polsce miejsc, gdzie dochodzi do zanieczyszczenia środowiska wodnego w wyniku działania przemysłu. Jednak związki chemiczne i metale ciężkie, które dostają się do naturalnych cieków, są mocno szkodliwe. Szczególnie uciążliwe skutki przynosi przypadkowe wypuszczenie związków chemicznych w wyniku awarii lub nieuwagi.
Odpady komunalne a ochrona wód
W myśl przepisów obowiązujących w całej Unii Europejskiej i wielu innych krajach odpady komunalne muszą być odprowadzane do sieci kanalizacyjnej lub zbiorników przydomowych, czyli szamba. W praktyce wiele typów odpadów domowych i przemysłowych trafia do rzek lub wód gruntowych. Nawet jeśli nie przedostają się one bezpośrednio z obiektów sanitarnych, to poprzez środki chemiczne wykorzystywane do mycia samochodów czy nieszczelne pojemniki na nieczystości. Zawarte w ściekach środki chemiczne domowego użytku, a także antybiotyki czy rozpuszczalniki mogą być niezwykle szkodliwe dla środowiska wodnego, a także upraw roślinnych znajdujących się w pobliżu.
Zabrudzenie środkami rolniczymi
Wykorzystywanie nawozów organicznych i środków mineralnych do nawożenia pól także może podnieść wskaźnik zanieczyszczania wód. Związki chemiczne dostają się wraz z wodą do gleby, gdzie korzystają z nich rośliny, Jednak nadmiar może trafić do wód gruntowych i zmienić ich parametry na gorsze. Ponadto, bardzo szkodliwe są różnego rodzaju pestycydy i środki chwastobójcze czy bakteriobójcze. Przedostawanie się ich do wód gruntowych prowadzi do miejscowego zanieczyszczenia.
Dlaczego należy dbać o jakość wód?
Spływ śmieci czy szkodliwych substancji do wody jest działaniem skrajnie nieodpowiedzialnym i krótkowzrocznym. Wypuszczanie ze zbiorników wodnych zanieczyszczonej wody do rzek czy gruntu sprawi, że zawarte w niej składniki przenikają do gleby. Następnie ta gleba będzie wydawała plony zawierające właśnie szkodliwe związki chemiczne. Osoby, które doprowadzają do zanieczyszczania wód, pośrednio same się trują.
Jak każdy z nas wpływa na stan wód w Polsce?
Gdzie wędrują śmieci spławiane dalej do rzek? Trafiają do mórz i oceanów, ponieważ niemal wszystkie cieki na naszej planecie są ze sobą połączone. Dlatego wylewając do strumienia za domem lub zakładem środki chemiczne, zwiększasz szanse na to, że kupiona ryba morska będzie zawierała między innymi te związki chemiczne. Zanim to się stanie, te same związki zniszczą ekosystem w pobliżu twojego domu. Warto więc powstrzymać się przed wylaniem oleju lub środków myjących do rzeki.
Ochrona czystości wód odpowiedzialnym działaniem biznesu
Zakłady przemysłowe działające w branży spożywczej czy chemicznej należą do głównych trucicieli wód, zaraz po zanieczyszczeniach komunalnych. Właśnie one powinny zadbać o ograniczenie emisji takich odpadów i to nie tylko ze względu na ochronę środowiska. Wynika to także z zasad społecznej odpowiedzialności biznesu, czyli koncepcji, w myśl której zakład bez przymusu ogranicza szkodliwy wpływ na otoczenie. Jednocześnie tworzy nowe miejsca pracy i dba o rozwój osiedli, poprawiając jakość życia mieszkańców. Działania CSR mogą przełożyć się również na mniejsze zanieczyszczanie wód.
Jedną ze skutecznych metod jest ograniczenie emisji szkodliwych lub uciążliwych substancji do rzek. Na lepszy stan wód może wpłynąć także budowa oczyszczalni. Będzie wówczas można uzdatniać wodę wykorzystywaną do działalności przemysłowej i tę pochodzącą z odpadów bytowych z miasta. Dzięki temu zmniejszy się całkowite zanieczyszczanie wód w okolicy, co wpłynie na renomę i popularność proekologicznego zakładu. Korzyści odnoszą nie tylko organizmy wodne, lecz także przedsiębiorcy, dlatego w interesie wszystkich jest takie ekologiczne zaangażowanie.
Powiązane:
- Zanieczyszczenie środowiska – najważniejsze przyczyny
- Czy ekologiczne szambo wymaga regularnego opróżniania – jak często i dlaczego
- Kwaśne deszcze. Skąd się biorą?
- Dofinansowania do wymiany pieca – zdobądź środki na wymianę kotła grzewczego!
- Wady i zalety rolnictwa ekologicznego
- Małe szambo ekologiczne – jak je zbudować i gdzie zastosować
