Zielone inwestycje to długofalowe programy wsparcia finansowego dla rozwoju odnawialnych źródeł energii (OZE) i innych inwestycji ekologicznych, które mają na celu stopniowe wycofywanie się z węgla w sektorze energetycznym. Unia Europejska w 2021 r. zdecydowała się na zastosowanie odważnych narzędzi w zakresie wsparcia sektora gospodarczego, zajmującego się wdrażaniem zielonych inwestycji.
Definicja działań zrównoważonych
W 2020 r. w celu przyśpieszenia rozwoju zielonych inwestycji Unia Europejska wprowadziła przepisy definiujące działalność zrównoważoną. Wprowadzenie oficjalnej definicji sprawiło, że powstał wspólny, ogólnounijny system klasyfikacji, który jest przejrzysty dla wszystkich przedsiębiorców, inwestorów i jednostek sektora prywatnego. Zdefiniowanie zrównoważonego rozwoju zachęca do inwestowania w transformację energetyczną mającą na celu osiągnięcie neutralności klimatycznej.
Zrównoważony rozwój obejmuje zachowanie zasobów naturalnych oraz ochronę środowiska przed degradacją. Nie stoi jednocześnie w sprzeczności z prawami człowieka i rozwojem gospodarczym. Zgodnie z ideologią zrównoważonego rozwoju wdrożenie planu gospodarczego opartego o alternatywne źródła energii i efektywność energetyczną jest ważne w kontekście zapobiegania i łagodzenia zmian klimatu.
Jak wygląda działalność ekonomiczna zrównoważona?
Działalność zrównoważona musi spełniać przynajmniej jeden z sześciu wyznaczonych celów środowiskowych bez uszczerbku dla pozostałych.
Cele środowiskowe:
- łagodzenie zmian klimatu (redukcja lub zwiększenie pochłaniania emisji gazów cieplarnianych);
- adaptacja zmian klimatu (ograniczanie lub zapobieganie negatywnemu wpływowi na klimat);
- przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym (ponowne wykorzystywanie zasobów);
- zrównoważone wykorzystywanie i ochrona zasobów wodnych;
- ochrona i odbudowa bioróżnorodności i ekosystemów;
- zapobieganie i kontrola zanieczyszczeń środowiska.
Europejski Zielony Ład dla zielonych inwestycji
Unia Europejska zobowiązała się w porozumieniu paryskim do stopniowej redukcji gazów cieplarnianych przez państwa członkowskie. Europejski Zielony Ład to sztandarowy program UE na rzecz ochrony środowiska i gospodarki mający na celu osiągnięcie zerowej emisji netto do 2050 r.
Komisja Europejska zdecydowała się na wdrożenie zielonych obligacji do wartości 250 mld euro. Stanowi to ponad 30 proc. łącznej wartości emisji w ramach NextGenerationEU (tymczasowego instrumentu finansowego służącego odbudowie).
Dochody z obligacji ekologicznych NextGenerationEU pokryją część wydatków klimatycznych w ramach RRF (Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności). RFF to jedno z narządzi, które ma się przyczynić do ożywienia gospodarczego państw członkowskich. Każde państwo członkowskie musi przeznaczyć minimum 37 procent wartości swojego krajowego programu odbudowy i zwiększania odporności na inwestycje oraz reformy dotyczące ochrony klimatu.
Państwa członkowskie są zobowiązane informować Komisję o swoich „zielonych” wydatkach w formie raportów. Komisja będzie wykorzystywać uzyskane dane, aby wykazać inwestorom, w jaki sposób środki uzyskane z zielonych obligacji przyczyniły się do rozwoju zielonej transformacji.
Rozwój OZE w Polsce
Projekt „Polityki energetyki do 2040 r.” jest informacją dla inwestorów, środowiska biznesu, samorządów oraz obywateli co do nadchodzących zmian w kwestii transformacji krajowej gospodarki energetycznej na gospodarkę niskoemisyjną.
Do 2040 r. źródła zeroemisyjne będą stanowić ponad połowę zainstalowanych mocy. Filarem polskiej energetyki będzie energetyka wiatrowa oraz uruchomienie elektrowni jądrowej. Będą to dwa strategiczne obszary i gałęzie przemysłu, mające na celu osiągnięcie jak największego poziomu redukcji emisji gazów cieplarnianych. Jest to szansa na rozwój krajowego przemysłu w stronę OZE, a także pojawienie się wyspecjalizowanych kompetencji kadrowych i utworzenie więcej miejsc pracy. Wraz z wielkoskalowymi sektorami energetycznymi rozwijać się będzie energetyka rozproszona i obywatelska oparta na lokalnym budżecie.
Wyzwania związane z zielonymi inwestycjami
Wyzwania, przed jakimi stoją inwestorzy i instytucje finansowe w celu zmiany rynku energii w kierunku źródeł niskoemisyjnych, są duże. Obecnie ciepło i prąd produkuje się głównie z węgla. Według raportu Instytutu Energetyki Odnawialnej na inwestycje OZE zostanie przeznaczone w najbliższej dekadzie 205 mld zł.
Największe nakłady zostaną przeznaczone na inwestycje w technologie zeroemisyjne, a w szczególności na instalacje fotowoltaiczne i energetykę wiatrową. Natomiast mniejsze środki finansowe zostaną przeznaczone na projekty związane z wykorzystaniem biomasy i biogazu, opierające się na procesie spalania.
Inwestowanie w zielone inwestycje jest bardzo jest istotne, aby móc odbudować gospodarkę po pandemii, ograniczyć wzrost cen za energię, a także zrealizować odgórne programy unijne w dziedzinie klimatu i wycofywania się z gospodarki opartej na węglu.
System Zielonych Inwestycji (GIS)
System Zielonych Inwestycji (GIS) finansowany z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki to krajowe narzędzie wsparcia inwestycyjnego na rzecz transformacji energetycznej. GIS ma za zadanie stworzyć i rozwinąć proekologiczny efekt wynikający ze zbywania nadwyżek jednostek AAU.
GIS jest związany ze „znakowaniem środków finansowych pozyskanych ze zbycia nadwyżki jednostek emisji w celu zagwarantowania przeznaczenia ich na realizację ściśle określonych celów związanych z ochroną środowiska w państwie zbywcy jednostek”.
Działania podejmowane ramach GIS wspierają rozwój zielonej gospodarki i zmniejszają emisję gazów cieplarnianych. Dotyczą głównie takich czynności jak:
- oszczędzanie energii w budynkach użyteczności publicznej i oświetleniu ulicznym;
- wspieranie produkcji czystej energii z OZE;
- redukcja emisji z transportu miejskiego.
Podsumowanie
Zielone inwestycje mogą być wdrażane nie tylko przez krajowe lub unijne fundusze, ale także przez środki własne firm. Społeczna odpowiedzialność biznesu (CSR) nakazuje brać pod uwagę aspekty środowiskowe, społeczne i indywidualne w strategii zarządzania przedsiębiorstwem. Inwestowanie z uwzględnieniem zasad zrównoważonego finansowania w niskoemisyjne źródła energii jest korzystnym rozwiązaniem ze względu na aspekty ekologiczne, finansowe i wizerunkowe firmy.
Powiązane:
- Dekarbonizacja energetyki i budownictwa ze wsparciem odnawialnych źródeł energii. Jak wyłączyć dwutlenek węgla?
- Emisja CO2 a samochody – nowe normy emisji CO2 w Europie
- Ślad węglowy w Polsce
- Produkcja CO2 na świecie – najwięksi emitenci i źródła emisji
- Ślad węglowy organizacji. Jak go obliczyć?
- Edukacja ekologiczna dla ochrony środowiska i gospodarki wodnej
