Zmiany klimatu w Polsce to ostatnio temat poruszany w wielu obszarach życia. Niektórzy nie wierzą w ich istnienie, inni postulują wprowadzenie zmian, mających powstrzymać gwałtowne przemiany. Czy jest się czego obawiać? Sprawdź!
Rok 2020 zasłynął niechlubnie pod względem rekordów odnoszących się do średnich temperatur na świecie. Styczeń okazał się aż o 3 stopnie Celsjusza cieplejszy niż w ostatnich dekadach, a podobne wyniki odnotowano również w lutym i marcu. Nie da się zaprzeczyć, że zmiany klimatu są wyraźnie widoczne, aczkolwiek niektórym ludziom nadal trudno jest w nie uwierzyć. Temperatura to bowiem niejedyna oznaka coraz większych i bardziej dynamicznych transformacji w globalnym i lokalnym klimacie. Można odnotowywać nietypowe zjawiska pogodowe, które występują ze zwiększoną częstotliwością. Mowa między innymi o suszach czy opadach, które nie występowały w daną porę roku. Wszystkie te czynniki mają wpływ na życie nie tylko ludzi, lecz także zwierząt, więc warto zatroszczyć się o klimat. W tekście dowiesz się, jak wyglądają zmiany w tej dziedzinie na polskim podwórku.
Temperatury a klimat Polski – jakie są między nimi związki?
Jeden stopień Celsjusza w górę albo w dół skali wydaje się nie robić zbyt dużej różnicy. Może, co prawda wpłynąć na to, co ubierzesz na spacer czy do pracy, ale generalnie rzecz biorąc, to nie ma to na co dzień zbyt dużego znaczenia. Wydawać by się mogło, że w perspektywie globalnej ten sam jeden stopień więcej nie będzie mieć wpływu na klimat, ale jest wręcz przeciwnie. Zwiększenie średniej rocznych temperatur przekłada się bowiem na wyższe wyniki w ciągu całego roku.
Można to zobrazować w następujący sposób. Wyobraź sobie najcieplejsze lato w swoim życiu i pomyśl, że po podniesieniu globalnej temperatury, w Polsce będzie jeszcze cieplej. Jest to oczywiście uproszczone myślenie, jednak pozwala zdać sobie sprawę z pewnej niepokojącej tendencji, do której nie powinno dążyć.
Jak zmiany klimatu w Polsce mogą wpłynąć na ekstremalne temperatury?
Wyższe temperatury średnie na całym globie mają wpływ nie tylko na bardziej gorące lato, lecz także na mroźniejsze zimy. Kolejnym niepokojącym zjawiskiem mogą się okazać większe i częstsze wahania temperatur pomiędzy poszczególnymi dniami, na przykład nagłe ocieplenie lub oziębienie. Rzecz jasna, zjawiska te dzieją się co jakiś czas od wielu lat, jednak ich nasilenie może świadczyć o zmianach klimatu. W czasie tego typu wahań może ucierpieć gospodarka, szczególnie sektor rolniczy. Gwałtowne przymrozki są bowiem zgubne dla wielu roślin, które zwyczajnie nie są w stanie dalej rosnąć. Problemem może się też okazać kwestia opadów.
Jak do tej pory zmieniały się temperatury w Polsce?
Trendem, który można zauważyć na pierwszy rzut oka, jest szybsze ocieplanie się terenów na południu Polski. Najszybciej temperatura rośnie we Wrocławiu, ponieważ w latach 1991-2020 podniosła się już o 0,7 stopnia Celsjusza. Zmiany można też zaobserwować, jeśli chodzi o konkretne miesiące. Jak można się spodziewać, największy wzrost występuje w czasie lata. Czerwiec jest w Warszawie aż o jeden stopień cieplejszy w porównaniu do poprzednich dekad.
W jaki sposób globalne ocieplenie wpływa liczbę opadów?
Zmiany klimatyczne mogą odnosić się do temperatury, ale też do intensywności bądź ilości opadów atmosferycznych. Jedną z oznak zmian klimatu są niespodziewane opady w nietypowych porach roku, jak na przykład śnieg na początku lata. Mimo, że na przykład dla dzieci może się to okazać atrakcją, a większość osób zwyczajnie ubierze się cieplej, to dla rolników tego typu sytuacja może okazać się drastyczna w skutkach. Podobnie jak wspomniane wcześniej przymrozki, opady śniegu zamiast deszczu również niszczą uprawy, co kończy się klęskami nieurodzaju, a w dłuższej perspektywie również głodem. Inną skrajnością jest wystąpienie długotrwałych susz, które równie negatywnie odbijają się na gospodarce.
Jak ocieplenie klimatu może wpływać na podniesienie poziomu wód?
Od wielu lat można obserwować sukcesywne topnienie lodowców. Jest to problem, który często porusza się w szkołach, aczkolwiek samo mówienie o nim nic nie zmieni. Być może kwestia ta nie jest przez ludzi uznawana za ważną, ponieważ wiele osób nie zauważa jej bezpośredniego wpływu na życie. Jeśli jednak opisywana tendencja się utrzyma, wkrótce można będzie obserwować jej skutki na własne oczy. Podniesienie poziomu oceanów i mórz może mieć bowiem katastrofalne skutki dla miast położonych nad morskim brzegiem. Część wysp może wręcz zniknąć. Na wszystkie te sprawy ma wpływ m.in. podwyższona zawartość CO2 w atmosferze.
Wpływ emisji gazów cieplarnianych na zmianę klimatu
W skład gazów cieplarnianych wchodzi na przykład metan. Potrafi on zatrzymywać ciepło w atmosferze, przez co przyczynia się do wzrostu średnich temperatur. Opisywany gaz co prawda nie utrzymuje się w atmosferze długo jak na taki składnik, bo 12 lat, lecz wpływa znacząco na powstawanie efektu cieplarnianego. W porównaniu z nim dwutlenek węgla zostaje w atmosferze aż 100 lat. Niestety, stężenie obu gazów ciągle rośnie, a przyczyną tego stanu rzeczy jest m.in. spalanie paliw kopalnych. Usuwanie CO2 z atmosfery powinno się rozpocząć już teraz, a najpóźniej w 2030 roku.
Czy w Polsce będzie można doświadczyć tornad?
Polska leży – póki co – w strefie klimatu umiarkowanego. Oznacza to, że odnotowuje się jedynie nieco niższe temperatury nocą, a także obecność wyraźnie zaznaczonych czterech pór roku. Zaletą położenia na tej szerokości i wysokości geograficznej jest też brak zagrożenia ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi, takie jak huragany, tsunami czy powodzie. Mimo że okresowo przechodzą przez kraj ekstremalne burze czy wiatry, a w najnowszej historii można wymienić tak zwaną Powódź Stulecia, to takie wydarzenia są raczej rzadkością. W wyniku ocieplenia klimatu prawdopodobne jest, że będą one pojawiać się coraz częściej. Z pewnością zwiększy to koszty napraw uszkodzeń
Jakie mogą być skutki zmian klimatu w Polsce?
Polska, ze względu na swoje położenie, będzie stopniowo coraz bardziej cierpieć ze względu na zmiany w klimacie. Do najbardziej uciążliwych problemów mogą należeć:
- coraz częstsze fale gorąca;
- średnie wyższe temperatury w poszczególnych miesiącach;
- pożary lasów i terenów zielonych, a więc utrata terenów dających zacienienie i zatrzymujących wodę;
- susze;
- klęski nieurodzaju, a co za tym idzie, zwiększone ceny żywności;
- dynamiczne zmiany temperatur w przeciągu kilku dni.
Zmiana klimatu w Polsce nie jest czymś nieuniknionym. Niestety, aby działania okazały się skuteczne, nie wystarczy aktywność jednostek. Konieczne są do tego zmiany systemowe, ponieważ bez nich nie uda się powstrzymać katastrofy.
Powiązane:
- Czy zmiana klimatu to wina człowieka? Jak warunki pogodowe wpływają na ekosystem?
- Kryzys klimatyczny – czy ludzkości grozi katastrofa?
- Efekt cieplarniany – czy to bezpieczne?
- Emisja CO2 do atmosfery – skąd się bierze nadmiar dwutlenku węgla i dlaczego jest to niebezpieczne?
- Emisja CO2 w Polsce, UE i na świecie – co przyczynia się do jej wzrostu?
- Szczyt klimatyczny COP26 w Glasgow. Jak przebiegła konferencja? Co sądzą aktywiści?
