Opublikowany w 2021 roku raport ONZ potwierdził najgorsze obawy. Zmiany klimatu postępują znacznie szybciej, niż podejrzewano. Jeśli rządy państw całego świata nie podejmą radykalnych kroków, wkrótce może zostać przekroczona granica nieodwracalnego.
Co w największym stopniu przyczynia się do wzrostu emisji gazów cieplarnianych, bezpośredniego powodu zmian klimatu na świecie? Wraz z rewolucją przemysłową, człowiek zaczął eksploatować paliwa kopalniane na masową skalę, emitując do atmosfery coraz więcej dwutlenku węgla. Wartości te stopniowo rosły, a naukowcy obserwujący zjawisko już w latach 70. ubiegłego wieku zaczęli bić na alarm. Niestety, wysoka emisja dwutlenku węgla przez długi czas pozostawała problemem marginalnym, który zaczęto nagłaśniać dopiero w nowym tysiącleciu.
Zmiany klimatu a współpraca międzynarodowa
Dziś nikt już nie wątpi, że gwałtowne zjawiska pogodowe są skutkiem zmian klimatu. Wiadomo również, co zwiększa emisję CO2 do atmosfery oraz jak potencjalnie można temu zapobiegać. Co powstrzymuje ludzkość przed rozwiązaniem problemu raz na zawsze? Niestety, nie jest to takie proste. Odpowiedzialność za przeciwdziałanie postępowaniu zmian klimatycznych spoczywa w rękach państw na całym świecie.
Konsensus w kwestii dążeń do neutralności klimatycznej został osiągnięty i przypieczętowany porozumieniem paryskim, ratyfikowanym przez 188 państw oraz Unię Europejską. Tylko siedem krajów nie zdecydowało się dotąd na ten krok. Państwa, które podjęły decyzję o przystąpieniu do umowy, zobowiązały się do realizacji scenariuszy umożliwiających osiągnięcie neutralności klimatycznej maksymalnie do 2060 roku.
Źródła emisji CO2 w Polsce
W Polsce głównym źródłem emisji dwutlenku węgla jest spalanie paliw kopalnych. Choć transformacja energetyczna jest procesem nieuniknionym ze względu na ekspansję źródeł odnawialnych, w Polsce energetyka wciąż pozostaje oparta w głównej mierze na węglu. Według danych Kancelarii Senatu RP, drugim sektorem odpowiedzialnym za emisję CO2 w Polsce jest przetwórstwo przemysłowe. Na trzecim miejscu plasuje się z kolei transport.
Źródła emisji CO2 w Unii Europejskiej
Również w Unii Europejskiej największy odsetek emisji pochodzi z sektora energetycznego. Według danych Europejskiej Agencji Środowiska z 2019 roku, wynosi on aż 77,7%. Duży udział, bo aż jedną trzecią w tej liczbie, ma transport. Z tego względu UE kładzie tak duży nacisk na regulację emisji gazów cieplarnianych przez samochody osobowe i kontrolę ich producentów. Udział energetyki w emisji ma obniżyć również popularyzacja rozwiązań opartych na fotowoltaice, które są obecnie mocno dofinansowywane w różnych krajach wspólnoty.
Najwięksi emitenci dwutlenku węgla w UE
Warto zaznaczyć, że według najnowszych danych GUS, Polska odpowiada za blisko 10% emisji UE. To dość dużo, biorąc pod uwagę liczbę krajów wspólnoty. W kontekście emisji znaczną przewagę mają jednak Niemcy. Według danych Eurostatu, kraj ten odpowiada aż za 23% wspólnotowych emisji. Plasująca się tuż za nim Francja emituje dwa razy mniej ton CO2 do atmosfery rocznie. Wcześniej na drugim miejscu w tym niechlubnym rankingu była Wielka Brytania, która jednak nie należy już do Unii Europejskiej.
Źródła emisji CO2 na świecie
Sytuacja na świecie ma się podobnie jak w Unii Europejskiej, Energetyka to główny winowajca w kontekście wysokich emisji, ale nie bez znaczenia są również transport, przemysł i rolnictwo. Największym emitentem na świecie są Chiny, produkujące dwa razy więcej CO2 niż plasujące się tuż za nimi Stany Zjednoczone. Warto podkreślić, że Chiny, mimo zamkniętej polityki, przystąpiły do porozumienia paryskiego i dotychczas wywiązywały się z podjętych zobowiązań.
Poza Chinami i Stanami Zjednoczonymi, za dużą część globalnej emisji odpowiadają również kraje Unii Europejskiej, a także Indie, Japonia i Rosja.
Emisja CO2 – jak można przeciwdziałać jej wzrostowi?
Wzrostowi emisji gazów cieplarnianych można przeciwdziałać na wiele sposobów. Strategie stworzone w ramach porozumienia paryskiego koncentrują się na sektorze energetycznym i transportowym. Aby jednak osiągnąć sukces, należy działać kompleksowo, modernizując również między innymi sektor rolnictwa.
Ważne jest również zapobieganie niszczeniu naturalnych „pochłaniaczy” i rezerwuarów dwutlenku węgla, czyli lasów i torfowisk. Dżungla amazońska, nazywana zielonymi płucami planety, jest stopniowo karczowana pod uprawy i wycinana na potrzeby pozyskiwania surowców. Podczas pożarów uwalniane są ogromne ilości dwutlenku węgla, a jednocześnie traci się drzewa, które pochłaniają go z atmosfery w procesie fotosyntezy. Z kolei torfowiska, będące rezerwuarem CO2, w procesie osuszania zaczynają w szybkim tempie oddawać gaz.
Co dalej ze zmianami klimatu?
Skutki zmian klimatu każdego roku są coraz bardziej odczuwalne na całym świecie. W wielu regionach, w tym w Polsce, zacierają się powoli granice między porami roku. Również gwałtowne zjawiska pogodowe przybierają na sile. Pożary na bezprecedensową skalę i powodzie stają się codziennością w wielu obszarach świata. Ponadto, zmiany klimatu powodują, że coraz więcej mieszkańców stref podzwrotnikowych i równikowych jest zmuszonych opuścić swoje dotychczasowe miejsce zamieszkania, stając się uchodźcami klimatycznymi.
Nie sposób odwrócić zmian, które zaszły do tej pory. Wciąż mamy jednak szansę na zatrzymanie tych zachodzących teraz i zapobiegnięcie przekroczeniu granicy nieodwracalności. Poprzez zaprzestanie wycinki lasów i wydobycia paliw kopalnych, korzystanie ze źródeł energii odnawialnej i wprowadzanie nowych, innowacyjnych metod uprawy żywności i hodowli zwierząt możemy zwiększyć szanse redukcji emisji CO2 do atmosfery. Aby jednak doszło to do skutku, niezbędne są zmiany na poziomie systemowym.
Powiązane:
- Emisja CO2 na świecie – jakie są jej źródła?
- Redukcja emisji CO2 w UE i na świecie – czy uda się osiągnąć neutralność klimatyczną?
- Emisja CO2 do atmosfery – skąd się bierze nadmiar dwutlenku węgla i dlaczego jest to niebezpieczne?
- Neutralność klimatyczna 2050 – jak Unia Europejska dąży do zeroemisyjności i neutralności klimatycznej?
- Kompensacja CO2 – czy to sposób na zrównoważony rozwój?
- Zeroemisyjność w UE i na świecie – czy uda się ją osiągnąć?